Zorgen voor je vader is niet zielig

Jonge mantelzorgers zijn jongeren die opgroeien in een zorgsituatie. De Kinderombudsman zegt dat 1 op de 4 kinderen opgroeit in een gezin waarin een gezinslid zorg nodig heeft. Niet al die kinderen zijn mantelzorgers. Toch ben je al jonge mantelzorger als je je zorgen maakt over de gezondheid van bijvoorbeeld je vader of zusje. Voor het onderwerp jonge mantelzorgers is steeds meer aandacht, al herkennen zij zich niet altijd in de term ‘jonge mantelzorgers’. In gesprek met Movisie-adviseur Joost de Haan.

Joost de Haan is Movisie-adviseur rondom onderwerpen die binnen de thema's Informele zorg en cliëntondersteuning vallen. Hij is Movisie-expert op het gebied van jonge mantelzorgers. We stelden hem een aantal vragen over deze groep mantelzorgers die steeds meer erkenning krijgt. 

Hoe herken je jonge mantelzorgers?
‘Jonge mantelzorgers zijn bescheiden. Ze herkennen zich niet in het label. De zorgtaak die ze op zich nemen, is voor hen normaal. Ook als ze geen zorgtaken vervullen, maar zich wel zorgen maken, zien ze zichzelf niet als jonge mantelzorger. Er is veel variatie binnen deze groep. Professionals richten zich vaak op de zorgbehoevende en minder op de kinderen in het gezin. Er gaat geen belletje rinkelen dat er ook sprake is van jonge mantelzorgers. Het is belangrijk dat professionals alert zijn op signalen van jonge mantelzorgers. En daar vervolgens naar handelen.’

Hoe worden jonge mantelzorgers ondersteund?
‘Er worden door welzijnsinstellingen leuke uitjes voor jonge mantelzorgers georganiseerd. Jonge mantelzorgers gaan dan bijvoorbeeld samen een weekend op kamp. Even de thuissituatie achter zich laten. Het ontbreekt echter vaak nog aan structurele aandacht voor jonge mantelzorgers in beleid. Wij willen graag met gemeenten werken aan een integrale visie en samen met partners in de gemeente jonge mantelzorgers in beeld krijgen.  Om zo  gezamenlijk de ondersteuning op te zetten en te verbeteren. Vandaar dat er op scholen in (gast)lessen aandacht aan wordt besteed, in de vorm van bewustwording.’

‘Movisie zet zich in om de integrale aanpak te stimuleren. Het is belangrijk dat jeugdgezondheidszorg, gemeente, onderwijs en welzijnsinstellingen elkaar beter vinden. Aanbod dat op elkaar afgestemd is, is veel effectiever. Afgestemd aanbod betekent dat alle partijen, waar jonge mantelzorgers mee in aanraking komen, begrijpen in wat voor situatie zij zitten. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking tussen school en de lokale welzijnsorganisatie. De school snapt dan eerder waarom een bepaalde jongere te laat op school is of zich vaker ziek meldt. Als je weet dat er sprake is van een mantelzorgsituatie, kan de school daarnaar handelen.’

3 tips van Joost voor gemeenten

  1. Ontwikkel als gemeente samen met jonge mantelzorgers een visie op ondersteuning
  2. Kijk naar welke partijen al bezig zijn met het onderwerp (en welke nog niet)
  3. Stem beleid en het aanbod hier vervolgens op af

Wat werkt bij de ondersteuning van jonge mantelzorgers?
‘Zie jonge mantelzorgers niet als zielig en kwetsbaar. Ze zien zichzelf zo niet. Ze halen ook voldoening uit de zorgtaken. We weten uit onderzoek dat het voldoening geeft om voor je vader te zorgen. Bovendien heeft niet iedereen ondersteuning nodig. Als de mantelzorg zwaarder wordt, moet je als professional goed letten op de signalen. Denk aan signalen als oververmoeidheid, te laat komen, huiswerk niet af of stress.’

‘Er zijn welzijnsorganisaties die activiteiten organiseren voor jonge mantelzorgers, zoals een meidenavond of lotgenotencontact. Daarvan weten we dat jonge mantelzorgers dit waarderen. Bij Vanzelfsprekend JMZ in Den Bosch noemen ze het bijvoorbeeld ‘chill-avonden’. Vanzelfsprekend JMZ is een initiatief van jonge mantelzorgers zelf. Bij elke chill-avond is ook een jongerenwerker is aanwezig om waar nodig ondersteuning te bieden. Een inloopspreekuur met een jongerenwerker werkte niet. Jonge mantelzorgers ervaren hun situatie niet als een probleem. Het voor dat mensen op latere leeftijd er pas achter dat ze als kind of jongere ook nog mantelzorger waren.’

Movisie, maandag 31 mei 2021

Beeld: Pixabay

  • Sociaalweb
  • Jonge mantelzorger